Aanleiding tot deze ontsteking met huiduitslag is het waterpokkenvirus (Varicella-Zoster virus). Als je als kind de waterpokken krijgt, blijft het Varicella- Zoster virus daarna onzichtbaar aanwezig in het lichaam. Het virus verschuilt zich in de zenuwknopen naast het ruggenmerg. In periodes van een verminderde weerstand kan het virus weer actief worden op latere leeftijd, in de vorm van gordelroos.

Vanuit de zenuwknopen en via de zenuwen verspreidt het virus zich naar bepaalde gebieden op de huid en zorgt daar voor een pijnlijke ontsteking. De huiduitslag is bandvormig zichtbaar aan één zijde van het lichaam. Dit komt het meeste voor op de romp, maar soms ook in het gelaat of op de ledematen.

De blaasjes zijn zeer besmettelijk en kunnen zorgen voor besmetting van mensen die nog geen afweer tegen waterpokken hebben, bijvoorbeeld jonge kinderen.

Bij gordelroos is er sprake van een brandend, scherp en prikkend gevoel met tintelingen of jeuk in het aangedane huidgebied. In de aangetaste huid kan zenuwpijn ontstaan, die erg hevig kan zijn. Vaak is de zenuwpijn het eerste symptoom, nog voor de blaasjes en roodheid op de huid ontstaan.

Andere mogelijke symptomen zijn: algehele malaise, koorts, vermoeidheid, verminderde mobiliteit en hoofdpijn.

Meestal verdwijnt de zenuwpijn spontaan wanneer de ontsteking afneemt en de blaasjes verdwijnen, soms treedt chronische zenuwpijn op. Langdurige ernstige pijn komt slechts bij een klein percentage van gordelroospatiënten voor.

Pijn die een maand na het ontstaan van de blaasjes nog aanwezig is, noemen we postherpetische neuralgie (PHN).

De diagnose gordelroos en postherpetische neuralgie (PHN) wordt gesteld aan de hand van het klachtenpatroon in anamnese en bij het lichamelijk onderzoek.
Bij lichamelijk onderzoek valt de kenmerkende bandvormige huiduitslag op. In de acute fase is de huid rood verkleurd met blaasjes. Wanneer de blaasjes genezen worden korstjes gevormd. De huiduitslag is bijna altijd eenzijdig en passeert eigenlijk nooit de midline van het lichaam. In de aangetaste huid is het gevoel vaak veranderd: een verdoofd gevoel of juist pijn bij aanraking.

Als de zichtbare huidafwijkingen verdwenen zijn, blijven vaak de gevoelsafwijkingen en pijn aanwezig zoals vaak gezien wordt bij PHN. Dit is bij lichamelijk onderzoek te testen.

Wanneer gordelroos in het gezicht voorkomt moet men bedacht zijn op oogafwijkingen.

Bij onderzoek naar en behandeling van gordelroos kunnen meerdere specialisten betrokken zijn. Vaak zijn dit bij gordelroos de neuroloog en pijnarts. Tegenwoordig bestaat er binnen het Bravis Pijncentrum ook het zorgpad Gordelroos waarbij de huisarts u spoedig kan beoordelen en insturen voor behandeling.

Als behandeling wordt in eerste plaats gekozen voor pijnstilling en antivirale middelen.  Antivirale middelen zoals aciclovir, famciclovir en valaciclovir worden gestart, echter deze medicijnen worden alleen in bepaalde situaties aanbevolen en zijn alleen zinvol in de beginfase van de aandoening. Kortdurend ontstekingsremmers of corticosteroïden kunnen helpen, maar vaak wordt gestart met medicatie tegen zenuwpijn zoals amitriptyline, pregabaline, gabapentine, duloxetine.

Ook lokale behandelingen met TENS, lidocaïne crème, capsaïcine crème of een Qutenzapleister kunnen geprobeerd worden.

Als dit alles niet mocht baten en de klachten zijn hardnekkig, dan wordt vaak bij een acute gordelroos een epidurale injectie geplaatst of wordt een behandeling van een zenuwwortel met PRF gedaan (bij langer bestaande postherpetische neuralgie (PHN)). De huisarts heeft bij zeer heftige pijn de mogelijkheid om u te verwijzen via het zorgpad Herpes Zoster. U wordt dan zsm gezien en behandeld.

Als het vermoeden bestaat dat de pijn naast lichamelijke klachten ook andere, niet-lichamelijke klachten veroorzaakt, kunnen psycholoog, psychosomatisch fysiotherapeut en/of revalidatiearts gevraagd worden om mee te beoordelen. Zij bekijken dan hoe het functioneren zo optimaal mogelijk kan blijven ondanks aanwezigheid van de pijnklachten. Het biopsychosociaal pijnmodel zal dan met u worden besproken.